Η Καθυστερημένη Ένταξη της Ελλάδας στον Ενεργειακό Χάρτη: Προοπτικές και Οφέλη
Οι ανακοινώσεις του κ. Μανιάτη για την πρόσκληση διεθνούς ενδιαφέροντος για τρία ενεργειακά οικόπεδα στον Ελλαδικό χώρο αποτελούν αχτίδα φωτός στη ζοφερή πραγματικότητα. Αυτό που με ικανοποιεί περισσότερο είναι η σοβαρή αντιμετώπιση από πλευράς του αρμόδιου υφυπουργού, πέρα από τυμπανοκρουσίες και πρόωρους πανηγυρισμούς.
Πολλοί αναρωτιούνται, «γιατί τώρα»; Δεν γνωρίζαμε την ύπαρξη ορυκτού πλούτου στο πρόσφατο παρελθόν. Η απάντηση είναι απλή:
Η νωθρότητα προηγούμενων κυβερνήσεων (αν και αυτό που υλοποιείται τώρα είχε ξεκινήσει με νόμο του 1995 από τον κ. Σημίτη) που δεν θεώρησαν προτεραιότητα την αξιοποίηση των όποιων ενεργειακών αποθεμάτων.
Η φοβική στάση έναντι ενδεχόμενης αντίδρασης από πλευράς Τουρκίας και του πάγιου αιτήματος της για συνεκμετάλλευση εντός του Αιγαίου.
Η τιμή του πετρελαίου. Επειδή στην περίπτωσή μας τα βάθη είναι μεγάλα (κάποια ≥ 2,5-3 χιλιομέτρα), το συνεπαγόμενο κόστος αυξάνεται σημαντικά. Όταν, λοιπόν, η τιμή ανά βαρέλι βρισκόταν στα 30-50 $ και το εκτιμώμενο κόστος εξόρυξης ξεπερνούσε τα 15$ το βαρέλι, καμία εταιρεία δεν θα επένδυε στη «χασούρα» της. Τώρα, που οι μέσες τιμές για το 2011 ανέρχονται στα 102 $, το περιθώριο κέρδους για τους επενδυτές αυξάνει.
Η επιτυχής ολοκλήρωση του εγχειρήματος θα καθοριστεί, μεταξύ άλλων, από τρεις αλληλένδετους παράγοντες/προϋποθέσεις:
- Τις τελικές ποσότητες προς αξιοποίηση. Μία κατά προσέγγιση εκτίμηση τις προσδιορίζει στα 300-350 εκατ. βαρέλια.
- Τους χρόνους εξόρυξης, τη χρονική συγκυρία και το συνεπακόλουθο ενδιαφέρον. Το σταθερό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον είναι προαπαιτούμενα για την προσέλκυση ενδιαφέροντος από κράτη και εταιρείες των οποίων η παρουσία θα μας διασφαλίσει έναντι εθνικών κινδύνων και θα μας προσδώσει την αναγκαία αξιοπιστία στην αγορά ενέργειας.
- Την ποιότητα του προϊόντος και το τελικό κόστος εξόρυξης/άντλησης. Υπάρχουν διάφορες ποιότητες πετρελαίου και αερίου, με συνέπεια κάποιοι τύποι να χρήζουν μεγαλύτερης επεξεργασίας, στοιχείο που αυξάνει το τελικό κόστος. Η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών που έχουν αναπτύξει εταιρείες εκμετάλλευσης ορυκτού πλούτου για να περιοριστεί το κόστος άντλησης, θεωρείται σημαντική ώστε τα μεγάλα βάθη ή σε κάποιες περιπτώσεις η ανομοιμορφία του βυθού να μην αποδειχθούν ανυπέρβλητα εμπόδια.
Θα ήταν ευχής έργο αν, παράλληλα με το πετρέλαιο, βρίσκαμε ικανές ποσότητες φυσικού αέριου σε μία στιγμή που η Ευρώπη απομακρύνεται από τη χρήση πυρηνικής ενέργειας (εξαιτίας του δυστυχήματος στη Φουκουσίμα) και αναζητάει φιλικότερες του πετρελαίου μορφές ενέργειας –εν προκειμένω το φυσικό αέριο- που, ωστόσο, δεν έχουν υψηλό κόστος παραγωγής.
Αν εκπληρωθούν στο ακέραιο τα παραπάνω κριτήρια και με τους πρωτοφανείς ρυθμούς (όχι μόνο για τα ελληνικά αλλά και τα παγκόσμια δεδομένα) που κινείται το αρμόδιο υπουργείο, δεν αποκλείεται να δούμε γεωτρύπανα εντός του 2013. Επισημαίνω πως η Κύπρος εξέδωσε τις πρώτες άδειες το 2002-2003 και οι γεωτρήσεις ξεκίνησαν μόλις πριν από ένα μήνα.
Κλείνοντας, αξίζει να αναφερθούμε στο τετραπλό όφελος για τη χώρα μας:
- Ενίσχυση των εσόδων του Ελληνικού Δημοσίου. Περίπου 10-15 δισ € αναμένεται να εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία τα επόμενα 20 χρόνια
- Προσέλκυση κεφαλαίων απαραίτητων για την ανάκαμψη της οικονομίας μας και δημιουργία θέσεων εργασίας
- Αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου, μετεξελισσόμενη σε μικρή παραγωγό, αντί εξαρτημένου καταναλωτή που είναι σήμερα
- Επίτευξη ενεργειακής αυτοτέλειας, αφού μέρος των ποσοτήτων θα καταλώνονται εγχώρια. Εύλογα αυτό, σε συνάρτηση με την επιβολή κανόνων στην αγορά ενέργειας, θα πρέπει να επιφέρει μείωση των τιμών. Σε μία παρατεταμένα δύσκολη οικονομική συγκυρία, η ανακούφιση των νοικοκυριών δεν μπορεί παρά να αποτελέσει προτεραιότητα.
*Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι πολιτικός επιστήμονας και επικεφαλής του Κέντρου Ρωσίας, Ευρασίας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Πηγή:http://www.aixmi.grΟι ανακοινώσεις του κ. Μανιάτη για την πρόσκληση διεθνούς ενδιαφέροντος για τρία ενεργειακά οικόπεδα στον Ελλαδικό χώρο αποτελούν αχτίδα φωτός στη ζοφερή πραγματικότητα. Αυτό που με ικανοποιεί περισσότερο είναι η σοβαρή αντιμετώπιση από πλευράς του αρμόδιου υφυπουργού, πέρα από τυμπανοκρουσίες και πρόωρους πανηγυρισμούς.
Πολλοί αναρωτιούνται, «γιατί τώρα»; Δεν γνωρίζαμε την ύπαρξη ορυκτού πλούτου στο πρόσφατο παρελθόν. Η απάντηση είναι απλή:
Η νωθρότητα προηγούμενων κυβερνήσεων (αν και αυτό που υλοποιείται τώρα είχε ξεκινήσει με νόμο του 1995 από τον κ. Σημίτη) που δεν θεώρησαν προτεραιότητα την αξιοποίηση των όποιων ενεργειακών αποθεμάτων.
Η φοβική στάση έναντι ενδεχόμενης αντίδρασης από πλευράς Τουρκίας και του πάγιου αιτήματος της για συνεκμετάλλευση εντός του Αιγαίου.
Η τιμή του πετρελαίου. Επειδή στην περίπτωσή μας τα βάθη είναι μεγάλα (κάποια ≥ 2,5-3 χιλιομέτρα), το συνεπαγόμενο κόστος αυξάνεται σημαντικά. Όταν, λοιπόν, η τιμή ανά βαρέλι βρισκόταν στα 30-50 $ και το εκτιμώμενο κόστος εξόρυξης ξεπερνούσε τα 15$ το βαρέλι, καμία εταιρεία δεν θα επένδυε στη «χασούρα» της. Τώρα, που οι μέσες τιμές για το 2011 ανέρχονται στα 102 $, το περιθώριο κέρδους για τους επενδυτές αυξάνει.
Η επιτυχής ολοκλήρωση του εγχειρήματος θα καθοριστεί, μεταξύ άλλων, από τρεις αλληλένδετους παράγοντες/προϋποθέσεις:
- Τις τελικές ποσότητες προς αξιοποίηση. Μία κατά προσέγγιση εκτίμηση τις προσδιορίζει στα 300-350 εκατ. βαρέλια.
- Τους χρόνους εξόρυξης, τη χρονική συγκυρία και το συνεπακόλουθο ενδιαφέρον. Το σταθερό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον είναι προαπαιτούμενα για την προσέλκυση ενδιαφέροντος από κράτη και εταιρείες των οποίων η παρουσία θα μας διασφαλίσει έναντι εθνικών κινδύνων και θα μας προσδώσει την αναγκαία αξιοπιστία στην αγορά ενέργειας.
- Την ποιότητα του προϊόντος και το τελικό κόστος εξόρυξης/άντλησης. Υπάρχουν διάφορες ποιότητες πετρελαίου και αερίου, με συνέπεια κάποιοι τύποι να χρήζουν μεγαλύτερης επεξεργασίας, στοιχείο που αυξάνει το τελικό κόστος. Η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών που έχουν αναπτύξει εταιρείες εκμετάλλευσης ορυκτού πλούτου για να περιοριστεί το κόστος άντλησης, θεωρείται σημαντική ώστε τα μεγάλα βάθη ή σε κάποιες περιπτώσεις η ανομοιμορφία του βυθού να μην αποδειχθούν ανυπέρβλητα εμπόδια.
Θα ήταν ευχής έργο αν, παράλληλα με το πετρέλαιο, βρίσκαμε ικανές ποσότητες φυσικού αέριου σε μία στιγμή που η Ευρώπη απομακρύνεται από τη χρήση πυρηνικής ενέργειας (εξαιτίας του δυστυχήματος στη Φουκουσίμα) και αναζητάει φιλικότερες του πετρελαίου μορφές ενέργειας –εν προκειμένω το φυσικό αέριο- που, ωστόσο, δεν έχουν υψηλό κόστος παραγωγής.
Αν εκπληρωθούν στο ακέραιο τα παραπάνω κριτήρια και με τους πρωτοφανείς ρυθμούς (όχι μόνο για τα ελληνικά αλλά και τα παγκόσμια δεδομένα) που κινείται το αρμόδιο υπουργείο, δεν αποκλείεται να δούμε γεωτρύπανα εντός του 2013. Επισημαίνω πως η Κύπρος εξέδωσε τις πρώτες άδειες το 2002-2003 και οι γεωτρήσεις ξεκίνησαν μόλις πριν από ένα μήνα.
Κλείνοντας, αξίζει να αναφερθούμε στο τετραπλό όφελος για τη χώρα μας:
- Ενίσχυση των εσόδων του Ελληνικού Δημοσίου. Περίπου 10-15 δισ € αναμένεται να εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία τα επόμενα 20 χρόνια
- Προσέλκυση κεφαλαίων απαραίτητων για την ανάκαμψη της οικονομίας μας και δημιουργία θέσεων εργασίας
- Αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου, μετεξελισσόμενη σε μικρή παραγωγό, αντί εξαρτημένου καταναλωτή που είναι σήμερα
- Επίτευξη ενεργειακής αυτοτέλειας, αφού μέρος των ποσοτήτων θα καταλώνονται εγχώρια. Εύλογα αυτό, σε συνάρτηση με την επιβολή κανόνων στην αγορά ενέργειας, θα πρέπει να επιφέρει μείωση των τιμών. Σε μία παρατεταμένα δύσκολη οικονομική συγκυρία, η ανακούφιση των νοικοκυριών δεν μπορεί παρά να αποτελέσει προτεραιότητα.
*Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι πολιτικός επιστήμονας και επικεφαλής του Κέντρου Ρωσίας, Ευρασίας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
